ادعای نزول آیه ی رجم
در بخش دوم با بررسی نظریات رایج فرق اسلامی در مورد رجم، اجمالا با ادعایی مواجه شدیم که معتقد بود؛ «در سوره ی احزاب، آیه ای در مورد رجم وجود داشته که قرائتش منسوخ شده و حکمش باقی مانده است». این ادعا در طول چهارده قرن گذشته مورد توجه همه ی مجتهدان و مفسران شریعت محمدی(ص) بوده و گروه بزرگی از نحله های مختلف مذهبی و فقهی را به وجود چنین آیه ای قانع ساخته است. گرچه عدد کمتری را نیز به مخالفت با این ادعا واداشته است.
اهمیت این ادعا به این خاطر است که «نبودن حکم رجم در قرآن» می توانست جایگاه چنین حکمی را شدیدا متزلزل کند و راه انکار چنین مجازاتی را آسان سازد.
روشن است که یکی از مهمترین ادله ی احکام شریعت، قرآن است و اساسا هر حکم قرآنی، احتمال و امکان ماندگاری اش بسیار بیشتر از احکام ناشی از روایات غیر متواتره است. در حقیقت، ارزش و اعتبار «نقل قرآنی» بسیار بیشتر از ارزش و اعتبار «نقل روایی» است. بلکه «موافقت یا مخالفت با قرآن» ملاک و معیار تشخیص درستی یا نادرستی روایات است.
بنابراین، آشکار بود که کیفری به سنگینی رجم(با تصور رایج که به معنی سنگسار تا مرگ است) بدون پشتوانه ی قرآنی و به سادگی امکان پذیرش و رواج در جامعه ی اسلامی را پیدا نمی کرد و همین مساله زمینه ساز ادعای وجود آیه ی رجم شد.
اکنون لازم است که به این ادعا و مصادیق و لوازم آن بپردازیم تا یکی از مهمترین دلایل حکم رجم را نقد و بررسی کرده باشیم و نتایج آن را در ادامه ی بحث، مراعات کنیم.
متن یا متون ادعایی آیه
1- رایج ترین متن مشترکی را که به عنوان آیه ای از آیات قرآن در سوره ی «احزاب» گزارش شده است، به نقل از متون مختلف شیعه و اهل سنت، اینگونه می توان یافت؛ «الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة=زن و مرد کهنسال را هرگاه زنا کردند رجم کنید حتما»( الخلاف - الشيخ الطوسي - ج 5 - ص 366. التبيان - الشيخ الطوسي - ج 1 - ص 13. فقه القرآن - القطب الراوندي - ج 1 - ص 204 - 205. جامع المقاصد - المحقق الكركي - ج 1 - شرح ص 271. تفسير القمي - علي بن إبراهيم القمي - ج 2 - ص 95.علل الشرائع - الشيخ الصدوق - ج 2 - ص 540. مستدرك الوسائل - الميرزا النوري - ج 18 - ص 39. بحار الأنوار - العلامة المجلسي - ج 76 - ص 34. التفسير الأصفى - الفيض الكاشاني - ج 2 - ص 835 - 836. جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 25 - ص 339. المجموع - محيى الدين النووي - ج 20 - ص 7 . المبسوط - السرخسي - ج 9 - ص 37. المغني - عبد الله بن قدامه - ج 10 - ص 121. المحلى - ابن حزم - ج 11 - ص 235 . نيل الأوطار - الشوكاني - ج 7 - ص 254. فقه السنة - الشيخ سيد سابق - ج 2 - ص 410 . اختلاف الحديث - الإمام الشافعي - ص 533. مسند احمد - الإمام احمد بن حنبل - ج 5 - ص 132. سنن الدارمي - عبد الله بن بهرام الدارمي - ج 2 - ص 179. سنن ابن ماجة - محمد بن يزيد القزويني - ج 2 - ص 853 – 854. المستدرك - الحاكم النيسابوري - ج 2 - ص 415. السنن الكبرى - البيهقي - ج 8 - ص 211. شرح مسلم - النووي - ج 11 - ص 191. مجمع الزوائد - الهيثمي - ج 6 - ص 6. فتح الباري - ابن حجر - ج 9 - ص 58. عمدة القاري - العيني - ج 13 - ص 272. تحفة الأحوذي - المباركفوري - ج 4 - ص 582. عون المعبود - العظيم آبادي - ج 12 - ص 64. مسند أبي داود الطيالسي - سليمان بن داود الطيالسي - ص 73. المصنف - ابن أبي شيبة الكوفي - ج 6 - ص 553. السنن الكبرى - النسائي - ج 4 - ص 270. صحيح ابن حبان - ابن حبان - ج 10 - ص 273. المعجم الكبير - الطبراني - ج 24 - ص 350. الاستذكار - ابن عبد البر - ج 2 - ص 187. كنز العمال - المتقي الهندي - ج 5 - ص 432. كشف الخفاء - العجلوني - ج 2 - ص 17. تفسير الرازي - الرازي - ج 3 - ص 230. تفسير القرطبي - القرطبي - ج 5 - ص 89. الدر المنثور - جلال الدين السيوطي - ج 5 - ص 179. و بسیاری از کتب دیگر علمای سنی و شیعه).
البته در بسیاری از متون یاد شده، تفاوت نقل نسبت به بقیه ی آیه کاملا آشکار است. یعنی گرچه متن قسمت اول آیه را مطابق گزارش (الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة) نقل کرده اند ولی برخی به همین مقدار اکتفا کرده و برخی با عبارات؛« فإنهما قضيا الشهوة» یا « فإنهما قضيا الشهوة جزاءا بما كسبا نكالا من الله والله عزيز حكيم» یا « فإنهما قضيا الشهوة نكالا من الله والله عليم حكيم» یا « نكالا من الله والله عزيز حكيم» یا « بما قضيا من اللذة» یا « نكالا من الله والله علیم حكيم» یا « نكالا من الله ورسوله» یا «فإنهما قد قضيا الشهوة» متن قسمت اول آیه را تکمیل کرده اند. برخی نیز تنها همان قسمت اول را به عنوان «کلّ آیه» آورده اند و از تکمیل آن هیچ سخنی گزارش نکرده اند.
پس ادعای وجود آیه ای با عنوان؛«الشیخ و الشیخة إذا زنيا فارجموهما البتة» به «اشکال متفاوت» گزارش شده است.
2- گونه ی دیگر آیه ی ادعایی با عنوان؛ «الشیخ و الشیخة فارجموهما البتة» نقل شده است که آن هم با نقل های متفاوت؛ «فانهما قضیا الشهوة» یا «بما قضیا الشهوة» یا «فانهما قد قضیا الشهوة» و با جملات انتهایی گوناگون یا بدون جملات دیگر نقل شده است(من لا يحضره الفقيه - الشيخ الصدوق - ج 4 - ص 26. تهذيب الأحكام - الشيخ الطوسي - ج 8 - ص 195. وسائل الشيعة /الإسلامية - الحر العاملي - ج 15 - ص 610. بحار الأنوار - العلامة المجلسي - ج 76 - ص 37. جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 22 - ص 386. تفسير نور الثقلين - الشيخ الحويزي - ج 3 - ص 569. تقريرات الحدود والتعزيرات - تقرير بحث الگلپايگاني ، لمقدس - ج 1 - ص 101 – 102. تفسير الميزان - السيد الطباطبائي - ج 12 - ص 113. تفسير شبر - السيد عبد الله شبر - ص 14. المجموع - محيى الدين النووي - ج 20 - ص 7 – 8. المحلى - ابن حزم - ج 11 - ص 237. سبل السلام - محمد بن اسماعيل الكحلاني - ج 4 - ص 8. فتح الباري - ابن حجر - ج 12 - ص 127 . صحيح ابن حبان - ابن حبان - ج 10 - ص 275. الاستذكار - ابن عبد البر - ج 7 - ص 487 – 488. كنز العمال - المتقي الهندي - ج 2 - ص 579. كنز العمال - المتقي الهندي - ج 5 - ص 418. تفسير الثعالبي - الثعالبي - ج 2 - ص 190. و ...).
3- گونه ی دیگر آیه ی ادعایی با عنوان «اذا زنی الشیخ و الشیخة فارجموهما البتة» نقل شده است که با جملات گوناگون پیش گفته در انتهای آن و یا اضافه شدن نقل «نکالا من الله العزیز الحکیم» گزارش شده است (الكافي - الشيخ الكليني - ج 7 - ص 177. وسائل الشيعة /الإسلامية - الحر العاملي - ج 18 - ص 347. جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 25 - ص 336. مباني تكملة المنهاج - السيد الخوئي - ج 1 - شرح ص 195. در المنضود - السيد الگلپايگاني - ج 1 - ص 283. المحلى - ابن حزم - ج 11 - ص 235. المصنف - عبد الرزاق الصنعاني - ج 7 - ص 330. السنن الكبرى - النسائي - ج 4 - ص 272. كشف الخفاء - العجلوني - ج 2 - ص 18. تفسير السمرقندي - أبو الليث السمرقندي - ج 3 - ص 73/نکالا من الله العزیز الحکیم/. نواسخ القرآن - ابن الجوزي - ص 36. الإتقان في علوم القرآن - السيوطي - ج 2 - ص 66).
4- با نگاهی دوباره به «آیه ی ادعایی رجم» می توان نمایشگاهی از متون ادعایی را پیش روی محققان قرار داد تا معلوم گردد که این ادعا تا چه اندازه سست و بی پایه است.
تاسف انگیز است که جمع بسیار بزرگی از عالمان شیعه و اهل سنت برای این ادعا حسابی جداگانه و اعتباری بزرگ باز کرده و مبتنی بر آن به سره و ناسره کردن روایات مساله اقدام کرده اند.
این اعتبار در سخن برخی از فقهاء(خصوصا اهل سنت) به گونه ای است که اگر این آیه ی ادعایی وجود نمی داشت، شاید بنیان بحث رجم(از دید انان) بر تصوری سست و غیر قابل اعتماد قرار می گرفت و مطمئنا «اجماع عالمان اسلامی»(غیر از خوارج) شکل نمی گرفت.
بد نیست با هم سری به این نمایشگاه بزنیم و گوناگونی تصاویر ارائه شده از این آیه ی ادعایی را باهم ببینیم، تا در آینده ی بحث نیز با اطمینان بیشتر به نقد و بررسی آن بپردازیم.
تصاویر مختلف آیه ی ادعایی رجم؛
یکم) و الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة بما قضيا الشهوة (تهذيب الأحكام - الشيخ الطوسي - ج 8 - ص 195. جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 22 - ص 385 – 386).
دوم) الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة بما قضيا من اللذة (الإتقان في علوم القرآن - السيوطي - ج 2 - ص 25-26 ).
سوم) الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة نكالا من الله و الله عزيز حكيم (ذكر أخبار إصبهان - الحافظ الأصبهاني - ج 2 - ص 328. السنن الكبرى - النسائي - ج 4 - ص 271 – 272).
چهارم) الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة (تفسير الثعلبي - الثعلبي - ج 3 - ص 273. المحلى - ابن حزم - ج 11 - ص 235 - 237).
پنجم) الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة فإنهما قضيا الشهوة (من لا يحضره الفقيه - الشيخ الصدوق - ج 4 - ص 26. تفسير نور الثقلين - الشيخ الحويزي - ج 3 - ص 569).
ششم) الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة فإنهما قد قضيا الشهوة (بحار الأنوار - العلامة المجلسي - ج 76 - ص 37).
هفتم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة (السنن الكبرى - النسائي - ج 4 - ص 273. اختلاف الحديث - الإمام الشافعي - ص 533).
هشتم) الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله و الله عزيز حكيم (صحيح ابن حبان - ابن حبان - ج 10 - ص 274 - 281 السنن الكبرى - النسائي - ج 4 - ص 271 – 272).
نهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله و الله علیم حكيم (تاريخ اليعقوبي - اليعقوبي - ج 2 - ص 160).
دهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة بما قضيا من اللذة (المعجم الكبير - الطبراني - ج 25 - ص 185. الآحاد والمثاني - الضحاك - ج 6 - ص 123. نيل الأوطار - الشوكاني - ج 7 - ص 254).
یازدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة لما قضيا من اللذة (المجموع - محيى الدين النووي - ج 20 - ص 10).
دوازدهم) الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما بما قضيا من اللذة نكالا من الله و الله عزيز حكيم (إمتاع الأسماع - المقريزي - ج 4 - ص 284).
سیزدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة فإنهما قد قضيا الشهوة (علل الشرائع - الشيخ الصدوق - ج 2 - ص 540. جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 25 - ص 339).
چهاردهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة فإنهما قضيا الشهوة (جامع أحاديث الشيعة - السيد البروجردي - ج 25 - ص 336. التفسير الأصفى - الفيض الكاشاني - ج 2 - ص 835 - 836).
پانزدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة فإنهما قضيا الشهوة جزاءا بما كسبا نكالا من الله و الله عزيز حكيم (التبيان - الشيخ الطوسي - ج 1 - ص 13. فقه القرآن - القطب الراوندي - ج 1 - ص 204 – 205).
شانزدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة فإنهما قضيا الشهوة نكالا من الله و الله عليم حكيم (تفسير القمي - علي بن إبراهيم القمي - ج 2 - ص 95. بحار الأنوار - العلامة المجلسي - ج 76 - ص 34).
هفدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله عليم حكيم (معجم الرجال والحديث - محمد حياة الأنصاري - ج 1 - ص 2).
هجدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله (المحصول - الرازي - ج 3 - ص 322. عدة الأصول (ط.ق) - الشيخ الطوسي - ج 3 - ص 36. الخلاف - الشيخ الطوسي - ج 5 - ص 366).
نوزدهم) الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله و الله عليم حكيم (مسند احمد - الإمام احمد بن حنبل - ج 5 - ص 132. الإكمال في أسماء الرجال - الخطيب التبريزي - ص 12).
بیستم) و الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله تعالى (المنخول - الغزالي - ص 392).
بیست و یکم) و الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله و رسوله (مسند أبي داود الطيالسي - سليمان بن داود الطيالسي - ص 73. الاحكام - الآمدي - ج 3 - ص 142).
بیست و دوم) و الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة (الطبقات الكبرى - محمد بن سعد - ج 3 - ص 334).
بیست و سوم) إذا زنيا الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة نكالا من الله، و الله عزيز حكيم (المصنف - عبد الرزاق الصنعاني - ج 7 - ص 329 – 330).
بیست و چهارم) إذا زنى الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة نكالا من الله و الله عزيز حكيم (الإتقان في علوم القرآن - السيوطي - ج 2 - ص 66. نواسخ القرآن - ابن الجوزي - ص 36. المحلى - ابن حزم - ج 11 - ص 235).
بیست و پنجم) إذا زنى الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة (الفصول في الأصول - الجصاص - ج 2 - ص 256).
بیست و ششم) إذا زنى الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة نكالا من الله العزيز الحكيم (تفسير السمرقندي - أبو الليث السمرقندي - ج 3 - ص 73).
بیست و هفتم) إذا زنى الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة فإنهما قضيا الشهوة (الكافي - الشيخ الكليني - ج 7 - ص 177. تهذيب الأحكام - الشيخ الطوسي - ج 10 - ص 3).
در گزارش متون ادعایی، بنا را بر گزارش تمامی متون نگذاشتم و شاید متون دیگری هم باشد که در این مقاله گزارش نشده باشد. به هرحال اگر فقط همین بیست و هفت تصویر مختلف را در خصوص «یک آیه» داشته باشیم، آیا با مبانی شناخته شده در «علوم قرآن» و «علم فقه و اصول فقه» می توان به «وجود آیه ی رجم» مطمئن شد و مبتنی بر آن حکم کیفری صادر کرده و به اجرا گذاشت؟!!
درست است که می توان برخی از صورت های ارائه شده را «وجه ناقص» و گزارش «بخشی از آیه» در مقابل گزارش «کل آیه»(صورت دیگر گزارش شده) دانست و می توان از کثرت تصاویر، کاست. ولی حتی اگر تصاویر متفاوت را به عدد «ده/10» تقلیل دهیم، بازهم قابلیت استناد را نخواهند داشت!!
می توانیم خود را در صحنه ی جمع آوری نسخه های قرآن نوشته شده توسط کاتبان وحی حاضر فرض کنیم. اگر ما در جایگاه «نگارش نسخه ی مشترک» کاتبان وحی و عالمان اصحاب پیامبر(ص) قرار می داشتیم و برای یک آیه ی ادعایی، با چنین گوناگونی در نقل آن روبرو می شدیم، چه می کردیم؟!! چرا به هرادعایی تمکین کرده و به تحقیق پیرامون آن نمی پردازیم؟!! آیا صحنه های مختلف پیش آمده در زندگی مومنان و پیروان پیامبر خدا(ص) و ادعاهای نادرست بسیاری از مدعیان در بسیاری از موارد و واکنش پیامبر و عالمان اصحاب ایشان، نباید تجربه ی ما را به گونه ای رقم زند که هر ادعایی را بدون تحقیق و بررسی علمی، نپذیریم؟!! شریعت پاکی که هرگونه تردید در باره ی جرائم و کیفر های تعیین شده در شریعت را موجب قطعی برای «عدم تحقق کیفر» دانسته است، آیا اچازه می دهد که در مساله ی کیفر سنگینی به نام «سنگسار» کمترین تسامحی روا داشته شود؟!! آیا از اصل انطباق عنوان بر مصادیق گرفته تا دخالت و اشتراط قیود و شروط و تاثیر و عدم تاثیر توبه در اجرایی شدن یا نشدن حکم، مشمول عنوان کلی و پذیرفته شده ی شریعت محمدی(ص) برای «درءا حدود=منتفی شدن کیفر شرعی» نمی شود؟!!
وقتی جمع کثیری از فقهای اسلامی را در برابر این ادعای فوق العاده اختلافی (وجود آیه ی رجم در قرآن) نسبت به مساله ای بسیار کوچک از امور کیفری ولی دشوار از نظر فقهی(رجم)، دچار تسامحی عجیب می بینیم که برای اثبات یک مطلب ادعایی(که همه ی شواهد و قرائن بر علیه آن است)، این گونه راضی می شوند که همه ی ارکان شریعت را بهم ریخته و گویی تنها مسئولیت آنان «اثبات حکم سنگسار در قرآن» است و نه دفاع از هستی قرآن، تردید سر تا پای آدمی را می گیرد که در پس پرده ی این ادعا، چه انگیزه ای می تواند باشد که اینگونه بی قاعده و ناهنجار، به دیدگاه های شریعت پرداخته می شود و تا آنجا پیش می رود که به قیمت بی اعتبار جلوه دادن کل شریعت، می خواهد آیه ی رجم را اثبات کند!!
این مطلب پذیرفتنی است که امکان تحقیقات گسترده ی امروزین با ابزارهای جدید و آسان کننده ی کار تجقیق و پژوهش، در زمان اکثر قریب به اتفاق مدافعان آیه ی ادعایی رجم، نبوده است و نمی توان توقع اطلاع از همه ی نقل های متفاوت توسط فقیهان قرون گذشته را داشت. ولی کمترین تحقیق در این مورد، می توانست سستی این ادعا را نمایان کند و عالمان را متوجه سازد که این راهی پیمودنی نیست!! همان گونه که جمع بزرگی از پیشینیان که با همان امکانات اندک معاصران خود، تفقه می کردند، متوجه مطلب شده و گزارش های نسبتا جامعی از اختلافات و گوناگونی متن آیه ی ادعایی داده اند.
در هر حال، چند نکته را در این بخش از بحث، یادآوری می کنم؛
1- گرچه اکثر عالمان و فقهای شیعه، با ادعای وجود آیه ی رجم محتاطانه برخورد کرده و در آن با تردید اظهار نظر کرده اند، ولی تردیدی نیست که برخی از فقیهان شیعه به وجود آن اعتماد کرده و مبتنی بر آن، برخی روایات مربوطه را نیز موافق قرآن ارزیابی کرده اند. البته گروه دیگری از فقیهان شیعه این ادعا را رد کرده و قبول وجود آیه ی ادعایی را مساوی با قبول «تحریف قرآن» دانسته اند.
بنا بر آنچه از رویکرد فقهای شیعه آشکار می شود، این مساله در فقه شیعه، اختلافی است و هیچ اجماع و اتفاق نظری در خصوص «وجود آیه ی رجم» پدید نیامده است.
2- اکثریت فوق العاده ای از عالمان و فقیهان اهل سنت ادعای وجود آیه ی رجم را پذیرفته اند و هیچ تردیدی در صحت ابن ادعا را نپذیرفته اند. تنها گروه اندکی از عالمان و فقیهان اهل سنت، تردیدهایی در مورد قبول این ادعا کرده اند و یا از اعتماد به این ادعا به عنوان یک دلیل مستقل و معتبر برای اثبات حکم رجم، پروا کرده اند.
3- نتیجه ی علمی رویکردهای اختلافی عالمان و فقیهان شریعت محمدی(ص) این خواهد بود که؛ «نمی توان به وجود آیه ای از قرآن در مورد حکم رجم، اطمینان یافت و با عدم اطمینان، نمی توان برای اثبات حکم رجم به چنین دلیل احتمالی، استناد کرد». پس می توان گفت:«هیچ آیه ای در قرآن وجود نداشته و ندارد که صراحتا به ثبوت حکم رجم در شریعت دلالت کند».
4- می توان به مجموعه ی روایاتی که مشتمل بر آیه ی ادعایی هستند، به عنوان روایاتی از رسول خدا(ص) یا اصحاب ایشان(رضوان الله علیهم) نگاه کرد. البته اختلاف 27 گانه ی تصاویر ارائه شده از آیه ی ادعایی، پرده از «تعارض آشکار روایات مربوطه» بر می دارد. حکم روایات متعارضه نیز در اصول فقه آمده است. این روایات به دو دلیل فاقد اعتبار ارزیابی می شوند؛
یکم) ادعای موجود در آن ها، با اتفاق مسلمین در «عدم تحریف قرآن»(چه با افزودن کلام غیر الاهی در آن یا با کاستن کلام الهی از آن) مخالف است.
دوم) برفرض که مشکل اول را نادیده بگیریم، هیچ متن مشترک و مورد اتفاقی در این روایات وجود ندارد تا بتوان آن را به عنوان «آیه ی رجم» پذیرفت.
اختلاف شدید متون ادعایی، این سخن قرآنی خدای رحمان را تاکید و تایید می کند که؛ «و لو کان من عند غیر الله، لوجدوا فیه اختلافا کثیرا=اگر قرآن از سوی غیر خدا بود، حتما در آن اختلاف و گوناگونی بسیاری می یافتند».
سوم) بخشی از اشکالات عدیده ای که به لحاظ «دلالت بر مقصود» در این آیات ادعایی وجود دارند را در ادامه ی بحث و پس از رسیدگی دلایل مدافعان، به امید خدا مطرح خواهم کرد. اشکالاتی که از سوی عالمان مختلف مورد توجه قرار گرفته و بررسی شده است.
5- طرفداران این ادعا، به بحث «نسخ برخی آیات قرآنی» تمسک کرده اند و مدعی هستند که؛ نوع خاصی از نسخ، عبارت است از «حذف قرائت آیه و بقاء حکم آن» و مستند اصلی برای ثبوت چنین نسخی، همین آیه ی ادعایی رجم است!!
بنا بر این رویکرد، قرائت و متن نوشتاری آیه ی رجم، نسخ شده ولی حکم آن آیه که «رجم میانسالان و کهنسالان زناکار» است، باقی مانده است.
6- لازم به یادآوری است که «نفی وجود آیه ی رجم» به تنهایی «منتفی شدن حکم رجم» را نتیجه نمی دهد. یعنی هنوز برای مدافعان حکم رجم، مستندات روایی و ادعای اجماع و اتفاق مسلمین، باقی مانده است که در صورت مصون ماندن آن ها از اشکالات و داشتن توان رد استدلال های مخالفین و توان اثبات حکم رجم، می توانند نظر مدافعان را پیروز گردانند.
7- در بخش دیگر بحث، چگونگی استدلال های مدافعان «آیه ی رجم» و نقد آن را پی خواهم گرفت و بحث اجمالی در مورد «نسخ آیات قرآن» نیز پی گیری خواهد شد(ان شاء الله).
احمد قابل .................... 4/2/1390........................ مشهد
پستها
۱ نظر:
با تشکر فراوان از کار خوب شما. جدا برای من هم جای تعجب است که چگونه فقهایی که قرآن را پایه اصلی فقه و حتی اسلام میشمرند اینگونه در بررسی روایات مربوط به آیه رجم تساهل میکنند و این همه اختلاف را نادیده میگیرند؟!
ارسال یک نظر